Kryzys w Zwiazku Polakow na Bialorusi (Czasopis, Bialystok, Polska) Юры Гумянюк
    Падобна на тое, што адно з самых масавых грамадзкiх аб'яднаньняў - Саюз палякаў Беларусi (СПБ) на сёньняшнi дзень зьяўляецца адначасова i самай скандальнай арганiзацыяй. Бясконцыя разборкi ўнутры кiраўнцтва СПБ, перапалка ў прэсе памiж цяперашнiм старшынём Саюзу палякаў Беларусi Тадэвушам Кручкоўскiм i колiшнiм - Тадэвушам Гавiным, якая больш нагадвае сварку базарных баб, чым здаровую дыскусiю, парушэньне кiраўнiцтвам СПБ падставовых статутных дакумантаў анiяк не спрыняе станоўчаму iмiджу гэтай "культурна-асьветнiцкай" арганiзацыi ў вачох беларускай i польскай грамадзкасьцi.
    Масла ў агонь падлiла i 26-гадзiнная галадоўка пратэсту, якую правялі напрыканцы студзеня ў галоўнай сядзiбе Саюзу палякаў Беларусi вэтэраны "polskiego ruchu odrodzeniowego na Grodzienszczyznie" - 60-гадовы Станiслаў Пачобут i 70-гадовы Леон Подлях. Да гэтай экстрэмальнай акцыi iх падштурхнула грубае парушэньне кiраўнiцтвам Саюзу палякаў Беларусi статутных дакумантаў - больш за год не склiкалася рада СПБ, якая павiнна зьбiрацца дзеля абмеркаваньня найбольш актуальных пытаньняў двойчы у год. Больш за тое, галадоўшчыкi склалi адмысловы лiст i маюць намер зачытаць яго Радзе, каб выкрыць службовыя злоўжываньнi некаторых кiраўнiкоў СПБ.
    Колькi не зьвярталiся Станiслаў Пачобут, Леон Подлях ды iншыя зацiкаўленыя сябры да кiраўнiцтва Саюзу з просьбай склiкаць Раду, а яно, кажучы фiгуральна, анi ў зуб нагой! Карацей, па-просту iгнаравала iхныя законныя патрабаваньнi. А пасьля кіраўнiцтва спаслалася на тое, што няма грошай, каб сабраць Раду з 35 чалавек, што жывуць у розных кутках краiны. Зразумела, трэба ж аплацiць людзям праезд і пражываньне. Урэшце, старшыня СПБ Тадэвуш Кручкоўскi атрымаў ад старшынi Рады Константэго Тарасевiча, якi жыве ў Менску, факс, у якiм паведамлялася, што чарговае паседжаньне Рады Саюзу палякаў Беларусi адбудзецца 1 сакавiка. Станiслаў Пачобут i Леон Подлях вырашылi спынiць галадоўку пратэсту i пачакаць... Чужых грошай заўсёды не хапае
    Усе гэтыя разборкi, сваркi, нават судовыя разьбiральнiцтвы памiж асобнымi сябрамi Саюзу палякаў Беларусi пачалiся ня сёньня, ня ўчора, а ледзь не з самага пачатку iснаваньня гэтай "культурна-асьветнiцкай" арганiзацыi. Прычым, непаразуменьнi ўзьнiкалi ня толькi ў Гродне, але i ў Менску, Радунi, Шчучыне. Сiмптаматычна тое, што звады-зьвягi адбываюцца найчасьцей у тых грамадзскiх арганiзацыях, дзейнасьць якiх фiнансуецца з-за мяжы. I тут унутраная канфрантацыя ў СПБ далёка не выключэньне. Лёгкiя i дармовыя грошы "ад добрага дзядзькi маршалка Стэльмахоўскага" - пажыўная страва для злоўжываньняў i нямэтавага выкарыстаньня сродкаў, у якiх nawzajem sie obwiniaja szanowni panowie - prezes Kruczkowski i byly prezes Gawin. O jak przyjemnie kompac sie w Niemnie (przepraszam - w blocie), i prac brudna bielizne na lamach "Rzeczpospolitej"!
    Але крыза ў Саюзе палякаў Беларусi ня зводзіцца выключна да канфрантацыi памiж Кручкоўскiм i Гавiным цi памiж iншымi актывiстамi "polskiego odrodzenia na Kresach Wschodnich". Гэтыя абсурдныя баталii трэба разглядаць бадай адно як зьнешнi антураж, гэткую буфанаду, cyrk na drocie. Насамрэч, праблема паляе ў iншым, куды больш сур"ёзным, чым базарная сварка i ўзаемапалiваньне брудам, аспэкце. Бо адбiваецца непасрэдна на мiжнацыянальных i мiждзяржаўных узаемадачыненьнях.
    Сапраўды, дзейнасьць Саюзу палякаў Беларусi фiнансуецца галоўным чынам таварыствам Wspolnota Polska. ............