Беларускi дзяржаўны унiверсiтэт

Гістарычны факультэт

Кафедра гiсторыi Беларусi старажытнага часу i сярэднiх вякоў

Рэферат па тэме:

Сацыяльна-эканамічнае развіццё БССР ў 1950-1960-х гг.

Падрыхтаваў:

студэнт 5 курса, 2 групы

Тярэшчанка И.В.

Мiнск, 2010

Цэнтралізаваная сістэма кіраўніцтва народнай гаспадаркай з'яўлялася даволі эфектыўнай у гады індустрыялізацыі, калектывізацыі, пасляваеннага аднаўлення. Яна забяспечвала высокія тэмпы росту эканомікі ва ўмовах шырокага выкарыстання экстэнсіўных формаў і метадаў развіцця. Аднак гэты механізм не адпавядаў часу НТР. Пошук новых шляхоў стымулявання вытворчасці адбываўся ў межах старой адміністрацыйна-каманднай сістэмы.

Пасля смерці Сталіна узнікла магчымасць ажыццявіць некаторую пераарыентацыю ў эканоміцы на паляпшэнне жыцця людзей. Адначасова прадпрымаліся спробы ўключэння яе ў навукова-тэхнічную рэвалюцыю. У Беларусі аднаўляліся і мадэрнізаваліся асноўныя вытворчыя фонды, старая тэхніка замянялася новай. За 1955-1958 гг. На прадпрыемствах рэспублікі было ўстаноўлена каля 200 паточных ліній, больш за 1000 адзінак новага і мадэрнізаванага абсталявання.

Савецкая навука ў 50-я гг. атрымала важныя вынікі, у тым ліку ў галіне паўправаднікоў, ЭВМ. Сведкамі дастатковага навуковага і тэхнічнага ўзроўню сталі запускі першых штучных спадарожнікаў Зямлі, будаўніцтва першых у свеце АЭС, атамнага ледакола і г.д. Аднак навукова-тэхнічны прагрэс служыў перш за ўсё ваенным мэтам.

Паляпшэнне узроўню жыцця людзей немагчыма было без пераадолення крызіснага стану сельскай гаспадаркі. У адпаведнасці з рашэннямі вераснёўскага Пленума ЦК КПСС (1953 г.) у краіне ў 2-5 разоў павялічваліся нарыхтоўчыя цэны на сельскагаспадарчую прадукцыю. Былі спісаны нядоімкі з калгасаў і калгаснікаў па сельгаспадатку за папярэднія гады, падатак з калдгаснікаў знізіўся ў 2,5 разы, а з 1958 г. – адменены. Зніжаліся абавязковыя дзяржпастаўкі сельскагаспадарчай прадукцыі з калгасаў. Павялічваліся капіталаўкладанні на патрэбы вёскі, толькі за 1954 г. на Беларусі яны выраслі на 52 %. У выніку за некалькі год сялянства пераадолела галечу, выйшла з прыгнечанага стану, аднак заможным не стала. Не стала багатай і ўся краіна, у ёй не хапала хлеба нават на гараджан.

Камуністычнае кіраўніцтва СССР не бачыла іншага выйсця з сітуацыі, як толькі далей узмацняць камандна-адміністрацыйныя метады кіравання гаспадаркай. На гэты раз было вырашана асвоіць цалінныя і закінутыя землі на Усходзе і за гэты кошт вырашыць збожжавыя праблемы. На працягу 1954-1956 гг. у Казахстане і Сібіры, на Алтаі і ў Паволжы было вырашана асвоіць не менш за 13 млн га цалінных зямель. На цаліну была накіравана вялікая колькасць тэхнікі, сотні тысяч навасельцаў. БССР пастаўляла цаліне машыны, абсталяванне, будаўнічыя матэрыялы. За 1956-1960 гг. на цаліну выехала 60 тыс. чалавек. Перасяленцы з Беларусі стварылі там 24 саўгасы.

Усяго за 1954-56 гг. было ўзнята каля 36 млн га цалінных зямель, што складала 30% усіх пасяўных плошчаў СССР таго часу.

Гэта дазволіла краіне хутка атрымаць дадатковыя сотні млн пудоў хлеба. У рэкордны ўраджай 1956 г. – 12 млн тон – доля хлеба з цаліны складала 50%. ............