МДУ ім. А. А. Куляшова

Кафедра беларускай літаратуры

Рэферат

Тэма:

Раман К. Чорнага “Трэцяе пакаленне”: вобразы, спецыфіка вырашэння канфлікту, сучасны погляд на твор

Выканала студэнтка ФСФ,

р/о, 3 к., “В” групы

Кісель Алена

Магілеў, 2007

Раман Кузьмы Чорнага «Трэцяе пакаленне», упершыню надрукаваны ў 1935 г. у часопісе «Полымя рэвалюцыі», на працягу доўгага часу заставаўся адным з найболей вядомых твораў беларускай літаратуры. А тое, што раман быў уключаны ў школьную праграму, забяспечыла яму асабліва шырокую папулярнасць.

У рамане «Трэцяе пакаленне» (1935) пісьменнік на шырокім гістарычным фоне паказвае пераадоленне ўлады «вечнасці» — традыцый мёртвых пакаленняў, што вісяць кашмарам над свядомасцю жывых.

Трэба шчыра сказаць, што гэты твор мае нейісую неспазнаную, неразгаданую таямніцу, ён валодае вялікай прыцягальнай сілай. I прыцягальнасць гэтую не вытлумачыш толькі майстэрствам К. Чорнага, яго ўменнем будаваць напружаны сюжэт, займальна разгортваць дзеянне, заглыбляцца ва ўнутраны свет чалавека, шчыра і пранікнёна маляваць цяжкое дзяцінства. Сакрэты паэтычнай прывабнасці рамана трэба шукаць у самабытным таленце мастака, у яго адметным поглядзе на свет. Раманіст умеў ствараць яскравыя вобразы герояў з акрэсленай сацыяльнай і непаўторнай асабістай біяграфіяй. У творчасці К. Чорнага ўвогуле нямала герояў, якія в поўнай падставай прэтэндуюць на тое, каб быць мастацкімі тыпамі. Прычым тыпамі нацыянальнымі. У характары гэтых герояў заўжды прываблівалі ўнутраная цэласнасць натуры, засяроджанасць. мэтаімкнёнасць, неадольнае жаданне дасягнуць сваёй мэты.

Міхал Тварыцкі, адзін з галоўных герояў рамана, змалку быў прыгнечаны галечай і непасільнай працай. 3 мінулага яму засталася сумная «спадчына»: магіла атручанага газамі на імперыялістычнай вайне бацькі, галодныя меншыя браты і сёстры. Бездапаможны перад Скуратовічам і адзінокі ў сваім горы падлетак Міхалка застаўся па натуры індывідуалістам. Бяда юнака перарасла ў яго віну. Лепшыя якасці сваёй натуры — працавітасць і пракгычны розум — ён скіраваў на «фалыпывую дарогу», імкнучыся яшчэ болып адасобіцца ад людзей, схавацца ад іх у нару, бо па сваёй душэўнай слепаце не бачыў сярод іх братоў і сясцёр па лёсе. «Гэтая дзіцячая душа была змучана і разарвана на часткі ўсім тым, што навісла над ёю», — так дакладна ставіць дыягназ пісьменнік-гуманіст, не абмяжоўваючыся публіцыстычным выкрыццём індывідуалізму.

Плённа выкарыстоўваючы вопыт Дастаеўскага, Чорны ў сваім даследаванні ідзе далей. Міхал можа стаць злачынцам, ворагам сваёй сям'і, аднак пісьменнік бачыць і яго духоўныя рэсурсы. Сапраўднае духоўнае разняволенне Міхала пачалося тады, калі ён сам скінуў усё «паскудства», што гняло яго душу, палохала, нібы авечку, і адначасова падштурхоўвала на антыгуманныя учынкі, — страх перад лёсам, скепсіс у адносінах да людзей. Сімвалічнае значэнне мае ў гэтых адносінах звернуты да Анатоля Скуратовіча маналог Тварыцкага ў канцы рамана — новае слова былога парабка: «Твой бацька і ты, мучачы мяне, убівалі мне ў галаву, што чалавек на свеце ад веку да веку будзе рваць горла цругому. I кожны павінен быць гатоў сам ірваць кожнаму горла, каб абараніцца. Выварочваючы маю дзіцячую душу, вы ўпэўнівалі мяне, што нявінныя дзеці, змучаныя і сіратлівыя, як пакалечаныя птушкі, будуць бадзяцца па пакутных дарогах і з грымасамі на сваіх нявінных тварах піць усю прагоркласць свету. ............