Часть полного текста документа:Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь Беларускі Дзяржаўны Універсітэт Інфарматыкі і Радыёэлектронікі Рэферат на тэму: "Беларуская мова ў 20я гады XX стагоддзя" Выканаў: Праверыў: Студэнт гр. 251004 Ламака С.В. Мядзведзеў Андрэй Юр'евіч Мінск, 2002 г. Змест Уступ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Пачатак беларусізацыі пасля утварэння БССР . . . . . . . . . . . 4 Беларуская літаратурная мова і сістэма стыляў . . . . . . . . . . . 7 Граматыка для школ Браніслава Тарашкевіча . . . . . . . . . . . . 9 Заключэнне . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Уступ Пачатак 20 стагоддзя азнаменаваўся прыкметным ажыўленнем кнігаведавецкай дзейнасці. У гэты час арганізуюцца беларускія выдавецтвы "Загляне сонца у наша аконца", "Наша ніва", "Мінчук", "Палачанін" і іншыя. Выдаюцца першыя дапаможнікі для школ Цеткі "Першае чытанне для дзетак-беларусаў" (1906), К. Каганца "Беларускі лемантар, або першая навука чытання" (1906), Я. Коласа "Другое чытанне дзячей беларусаў" (1909). Маючы пэўныя здабыткі ў галіне вывучэння беларускай мовы ў 19- пачатку 20 стагоддзя, беларускае мовазнаўства значных поспехаў дасягнула пасля 1917 г. Ужо ў 1918г. Былі надрукаваны першыя падручнікі па беларускай мове, сярод іх найбольшае значэнне мела "Беларуская граматыка для школ" Браніслава Тарашкевіча. Аўтар яе давалі паслядоўна вызначыў граматычныя рысы беларускай мовы, дакладна сфармуляваў асноўныя прынцыпы і правілы беларускай арфаграфіі. "Граматыка" з'явілася асновай для складання іншых падручнікаў па беларускай мове, найперш Я. Лёсіка, паклала пачатак навуковай распрацоўцы правапісных і граматычных норм беларускай мовы. Пачатак беларусізацыі пасля утварэння БССР Пасля утварэння БССР (1919) пачалася беларусізацыя ўсіх сфер жыцця, з 1924 г. беларуская мова стала дзяржаўнай. У 20-я гады ХХ стагоддзя інтэнсіўна папўняецца новымі словамі слоўнік беларускай мовы, распрацоўваюцца пытанні арфаграфіі і граматыкі, фарміруюцца формы літаратуронага вымаўлення і словаўжывання. На беларускай мове працуюць афіцыйныя дзяржаўныя установы, у тым ліку урад рэспублікі. Мноства газет, часопісаў друкавалася на беларускай мове, выдаваліся навуковыя працы, стваралася беларуская навувковая тэрміналогія па ўсіх галінах навукі. У 1920-я гады бурна развівалася лексікалогія і лексікаграфія. Лексікалогія - гэта раздзел мовазнаўства, які вывучае лексіку. Неабходнасць пашырыць і унармаваць лексічныя сродкі беларускай мовы, даць усім патрэбныя даведнікі абумовілі інтэнсіўную распрацоўку і выданне розных слоўнікаў, як правіла, перакладных. Адной з першачарговых задач гэтага часу стала стварэнне беларускай нацыянальнай тэрміналогіі, здольнай абслугоўваць усе важнейшыя сферы сацыяльна-грамадскага жыцця рэспублікі. У пачатку 1921г. Да ажыццяўлення гэтай задачы прыступіла Навукова-тэрміналагічная камісія, а ў 1922г. Заснаваны на яе базе Інстытут беларускай культуры. На працягу 1922-1930-х гадоў было апрацавана і выдадзена 24 тэрміналагічныя галіновыя слоўнікі (выпускі): па граматыцы, логіцы, батаніцы, геаграфіі і іншыя. Выйшлі з друку: * "Руска-беларускі слоўнік" М. і Г. Гарэцкіх (1918) * "Невялічкі беларуска-маскоўскі слоўнік" М. Гарэцкага (1919) * "Практычны расійска-беларускі солоўнік" М. Байкова і М. Гарэцкага (1924) * "Беларуска-польска-расейска-лацінскі батанічны слоўнік" М. Байкова і А. Бараноўскага (1927) * "Беларуская праўная тэрміналогія" М. ............ |