Кантрольная работа па
беларускай літаратуры XX ст.
У. Караткевіч: паэт – мастак – пясняр
студэнткі АЗН ФСФ
рускага аддзялення
МДУ Куляшова
Магілёў
2010
План
Уводзіны
1 Сацыяльна–філасофская накіраванасць паэзіі
2 Маральна–эстэтычная накіраванасць паэзіі
3 Паэзія і вусная народная творчасць
4 Любоўная лірыка
Вывад
Уводзіны
Быў.Ёсць.Буду.
Таму, што заўжды, як пракляты,
Жыву бяздоннай трывогай,
Таму, што сэрца маё распята
За ўсе мільярды двухногіх.
Удадзімір Караткевіч
Удадзімір Караткевіч – яркая творчая індывідуальнасць. І менавіта ім, выдатным майстрам слова, неардынарнай творчай асобай, ганарыцца беларуская паэзія другой паловы ХХ стагоддзя.
Уладзімір Караткевіч як паэт ярка сцвярдзіў сябе ў другой палове 50 -60 гадоў. Гэта быў час Хрушчоўскай адлігі – так называлі перыяд пасля ХХ партыйнага з’езда, калі ў літаратуры была асуджана “Тэорыя безканфліктнасці”, назіраўся духоўны уздым, сцвяржалася права на уласнае “я”, мастацкі пошук. Пра творчыя поспехі і дасягненні Караткевіча-паэта засведчылі кнігі “Матчына душа”(1958), “Вячэрнія ветразі”(1960), “Мая Іліяда”(1969).
70 гады не былі вельмі спрыяльнымі для разняволенай мастацкай творчасці, паколькі ад літаратуры вымагалі камуністычнай ідэйнасці, пафаснага услаўлення Леніна, мудрай палітыкі партыі. У так званыя застойныя гады творчасць У.Караткевіча была эстэтычна паўнавартастнай і прыкметна узвышалася над традыцыйна- банальнай, ілюстрацыйна- павярхоўнай літаратурнай прадукцыяй.
Слушна і справядліва гаворыць Р.Барадулін у прадмове да кнігі “Быў.Ёсць.Буду.”(1986), што “любая літаратура можа сказаць , што яна багатая і сталая, калі мае свайго Уладзіміра Караткевіча”. Крэатыўнасць яго творчай асобы проста ўражвае , захапляе.Перад намі – патрыёт - адраджэнец. Паэт-прарок сучаснай Беларусі.
Уладзімір Караткевіч – асоба шматграннага і рознабаковага таленту: паэт, празаік, драматург, перакладчык, публіцыст, крытык, кінасцэнарыст.
1 Сацыяльна – філасофская накіраванасть паэзіі
У якасці паэтычнай спадчыны Уладзіміра Караткевіча засталіся чатыры паэтычныя сборнікі: “Матчына душа”, “Вячэрнія ветразі”, “Мая Іліяда”, “Быў.Ёсць.Буду.”. Толькі чатыры... Яго чатыры сборнікі - гэта сапраўдны літаратурны скарб, адметны набытак беларускай літаратуры. Змешчаныя ў іх вершы, паэмы, балады, рамансы, прысвячэнні, песні, прытчы, оды, рэквіемы ў значнай меры кампенсуюць відавочны на першы погляд “колькасны” недахоп.
А.Сідарэвіч лічыць, што галоўны сакрэт паэзіі заключаецца ў духоўнай узнёсласці герояў, узнёсласці манеры апавядання, узнёсласці паэтычнага выказвання паэта.
Я.Брыль тлумачыць паэтычны фенамен “раскошнай раскаваннасцю, буйствам фантазіі, здольнасцю пранікаць у далёкае ў часе, ажыўляць яго ў людзях”.
Я.Сіпакоў лічыць, што характарызуецца адданасцю, улюблёнасцю ў родную Беларусь – з аднаго боку, і гістарызмам мыслення – з другога.
А.Верабей – аўтар манаграфіі аб творчасці У.Караткевіча “Жывая повязь часоў” лічыці , што “характэрнай асаблівасцю паэзіі з’яўляецца яе сувязь з кніжнай, літаратурнай традыцыяй. Як і ў ранніх, так і ў пазнейшых яго вершах можна знайсці рэмінісцэнцыі, матывы, вобразы і нават ідэі прадстаўнікоў літаратуры і культуры самых розных часоў і народаў.”
Сам У.Караткевіч сваю цікаўнасць да гісторыі тлумачыў так: “Быўшы філолагам нельга не быць гісторыкам”Для яго галоўнае - праз духоўнае засваенне мінуўшчыны як мага паўней аднавіць гераічныя і трагічныя старонкі жыцця беларусаў, даследаваць вытокі іх мастацкай самасвядомасці, калектэвізму, патрыятызму, інтэрнацыяналізму, убачыць узаемаабумоўленасць сацыяльнага і нацыянальнага жыцця народа, прасачыць глыбінную сувязь мінулага з сённяшнімі праблемамі. Галоунымі сферамі даследвання выступалі тры ўзаемасвязаныя стыхіі – людзі, гісторыя, прырода.
Вершы пра мінулае роднай зямлі У.Караткевіч вызначае раскаваннасцю мыслення ў часе, рамантычна – ўзнёслай афарбаванасцю пачуцця. ............
